Toleranca, thënia e së vërtetës, dhuna dhe ligji
Parime për mënyrën sesi të krishterët të trajtojnë njerëzit e besimeve të tjera
28 Gusht 2002, prej John Piper
Qysh prej 11 Shtatorit 2001 është bërë edhe më urgjente pyetja sesi të Krishterët dhe Myslimanët e trajtojnë njëri-tjetrin. Kjo pyetje është pjesë e një çështjeje më të madhe për mënyrën sesi të Krishterët janë thirrur të jetojnë në një botë pluraliste. Në mënyrë të veçantë, si duhet të mendojmë dhe veprojmë ne si të Krishterë për sa i përket lirisë së fesë në një kontekst pluralist që përcaktohet prej idealeve të demokracisë përfaqësuese? Më saktë, si të dëshmojmë për superioritetin e Krishtit në një botë ku ka kultura dhe fe të fuqishme të cilat nuk kanë të njëjtën dashuri për lirinë e ideve apo për demokracinë?
Pleqtë e Kishës Baptiste Betlehem, në 26 Gusht 2002, miratuan 20 parimet e mëposhtme si udhëzime besnike ndaj Biblës për të Krishterët. Më së pari ne i paraqesim këto parime para kishës për të cilën kujdesemi, së dyti për komunitetin më të gjerë të Krishterë që të konsiderohen seriozisht dhe të përfitohet prej tyre, dhe së treti, ua paraqesim komuniteteve jo të Krishtera për hir të mirëkuptimit reciprok. Synimi ynë parësor është t’i ndihmojmë të Krishterët të shpallin unikalitetin dhe epërsinë e Jezu Krishtit me përulësi dhe guxim në mënyrë që të tjerët të mund ta nderojnë atë përmes besimit dhe kështu të kenë jetën e përjetshme.
1. Me apo pa aprovimin e të tjerëve me mirënjohje dhe gëzim ne do të mbahemi fort tek kuptimi Biblik për Perëndinë dhe udhën e shpëtimit që Ai ka siguruar si dhe tek jeta e dashurisë, pastërtisë dhe drejtësisë të cilën Krishti na e mësoi dhe modeloi. (1 Korintasve 15:2; Hebrenjve 3:6; 4:14; 6:18; 10:23; Zbulesa 2:13, 25; 3:11)
2. Në kishë dhe në botë duhet ta bëjmë të qartë dhe të dukshme të gjithë këshillën e Perëndisë të zbuluar në fjalën e Tij të frymëzuar, Biblën – si ato pjesë të cilat jo të krishterët i aprovojnë ashtu dhe ato që nuk i aprovojnë. Ne nuk do t’i anulojmë aspekte të caktuara të besimit tonë për të mënjanuar kritikat apo mos aprovimin. (Mateu 10:27-28; Efesianëve 6:19-20; 2 Korintasve 4:2; Galatasve 1:10)
3. Ne tregojmë dashuri kur vëmë në dukje gabimin dhe dëmin e besimeve që mohojnë Krishtin. Dëmi nuk konsiston vetëm në disa efekte të përkohshme, por në mënyrë të veçantë në dhimbjen e përjetshme që shkaktohet prej refuzimit të së vërtetës së Krishtit. Ky paralajmërim duhet dhënë me seriozitet dhe dëshirë të madhe për të mirën e atyre që janë në rrezik të pasojave të mosbesimit në Krishtin. (Luka 6:31-32; Romakëve 13:10; 1 Timoteu 4:8; 2 Thesalonikasve 1:8-9; 2 Korintasve 5:20)
4. Ne të Krishterët duhet të pranojmë mëkatin tonë dhe nevojën tonë të madhe për shpëtim përmes Shpëtimtarit të kryqëzuar dhe të ringjallur, në mënyrë që të mos e nxjerrim veten si të denjë për shpëtim, sikur të kishim ndonjë intelekt, mirësi apo urtësi superiore. Ne jemi lypsarë që përmes hirit kemi gjetur bukën jetëdhënëse të së vërtetës, faljen dhe gëzimin. Këtë gjë dëshirojmë t’jua ofrojmë të gjithë njerëzve në mënyrë që edhe ata të bashkohen me ne në admirimin dhe shijimin e madhështisë së Krishtit përjetë. (1 Korintasve 1:26-30; 4:7; 1 Pjetri 5:6; Jakobi 4:8-10; Luka 18:13-14; Mateu 10:8b)
5. Ne duhet ta paraqesim Krishtin jo si triumfin e një argumenti mes feve por si personin më të besueshëm, më të bukur, më të rëndësishëm dhe më të çmuar në histori, dhe si zëvendësin tonë të dashur dhe jashtëzakonisht të nevojshëm në dy kuptime: 1) Përmes vuajtjes dhe vdekjes së Tij Ai duroi zemërimin e Perëndisë në vendin tonë; dhe 2) ai u bë drejtësia jonë para Perëndisë tërësisht të shenjtë duke jetuar një jetë pa mëkat gjë e cila na llogaritet ne kur besojmë në Jezusin. (1 Korintasve 2:1-2; 2 Korintasve 4:4; 1 Pjetri 2:6-7; Romakëve 3:24-26; 5:18-19; Galatasve 3:13; 2 Korintasve 5:21)
6. Ne duhet ta bëjmë të qartë që besimi i Krishterë i cili na bashkon me Krishtin dhe me gjithë dobitë e Tij shpëtuese është një besim pa pikë shprese në veten tonë, si besimi i një fëmije në veprën e Krishtit dhe jo një vepër merituese e jona. Thirrja që u bëjmë të tjerëve për t’u bërë të Krishterë nuk është një thirrje që të punojnë për Perëndinë apo të fitojnë aprovimin e Tij duke bërë vepra drejtësie apo dashurie. Ne u bëjmë thirrje njerëzve të heqin dorë plotësisht prej mbështetjes tek vetja e tyre dhe të mbështeten plotësisht në jetën dhe vdekjen shpëtuese të Jezu Krishtit. (Efesianëve 2:8-9; Titi 3:5; Romakëve 4:4-5; Romakëve 10:1-4; Filipianëve 3:9)
7. Ne besojmë se është gjë e drejtë dhe e dashur që në mënyrë publike të vëmë në dukje gabimet e besimeve të tjera, duke u siguruar që kjo të bëhet me prova të mjaftueshme që shkrimet e shenjta apo përfaqësuesit e atyre besimeve me të vërtetë i shprehin këto gabime. Është kritike që të përpiqemi të mënjanojmë keq prezantimin e besimeve të tjera, për shkak se kjo jo vetëm që nuk tregon respekt ndaj tyre por gjithashtu minon edhe besueshmërinë tonë. (Veprat 6:8-7:53; Marku 12:24; Marku 8:33; Veprat 3:15; 5:30; Eksodi 20:16; Efesianëve 4:25)
8. Ndërsa vëmë në dukje gabimet e feve të tjera, duhet të ndjejmë dhe tregojmë dhimbje dhe dhembshuri për ata që nuk e përqafojnë Krishtin dhe kështu të shpëtohen. (Luka 19:41-42; Filipianëve 3:18; Romakëve 9:1-3; 10:1)
9. Ne duhet ta bëjmë të qartë që më së pari jemi të Krishterë dhe pastaj qytetarë të vendit tonë. Ne jemi të huaj dhe shtegtarë në botë dhe qytetaria jonë më e thellë dhe e vërtetë është në qiej. Zoti dhe Udhëheqësi ynë përfundimtar është Jezu Krishti dhe jo presidenti i Shteteve të Bashkuara. Kjo aleancë e parë dhe e thellë i bashkon më fort të gjithë të Krishterët nga kombësi të ndryshme sesa na bashkon kombësia jonë. Për sa u përket shumë prej vlerave dhe sjelljeve të shumë Amerikanëve ne jemi qytetarë kundërshtues. Kultura Amerikane nuk është Krishterimi. Besojmë që nuk do të thotë se nuk jemi patriotë kur kritikojmë aspekte të padrejta dhe të pa perëndishme në kulturën tonë. (Filipianëve 3:20; 1 Pjetri 2:11; Mateu 22:21; Veprat 5:29; 1 Timoteu 6:14-15; Zbulesa 17:14; Efesianëve 5:11)
10. Ne nuk duhet të presim një “përballje të drejtë” në botën laike e cila është armiqësore ndaj Perëndisë dhe nuk ndihet rehat me të vërtetën e Krishtit. Prandaj, reagimi ynë ndaj abuzimit, shtrembërimit apo talljeve nuk duhet të jetë mëria dhe zemërimi, por dëshmia me durim për të vërtetën, me shpresën dhe lutjen që kthimi i së keqes me të mirën mund t’i hapë zemrat ndaj të vërtetës. Ne duhet të dallojmë që përndjekja e çfarëdo lloji qoftë ajo është normale dhe pjesa më e madhe e mbrojtjes që kemi në Amerikë dhe shumë kombe të tjera nuk është normale në histori dhe në botë. Dëshmia jonë nuk do të përparojë përmes protestave dhe ankesave plot mëri për të drejtat tona. Dëshmia jonë do të përparojë përmes qëndrimit “si të brengosur, por gjithmonë të gëzuar,” duke e mposhtur të ligën me të mirën dhe përmes deklaratave të palëkundura dhe mbrojtjes së arsyeshme të së vërtetës. (Mateu 5:43-45; Romakëve 12:17-21; 1 Korintasve 4:12-13; 1 Thesalonikasve 5:15; 2 Timoteu 3:12; 1 Pjetri 2:15, 19-24; 3:9; 4:12)
11. Ne duhet të heqim dorë prej dhunës si mjet për përhapjen e besimit tonë. Të Krishterët biblikë nuk përpiqen ta përhapin besimin e tyre përmes përdorimit të dhunës politike apo personale. Të Krishterët e përhapin besimin e tyre duke vuajtur, jo duke shkaktuar vuajtje. Krishterimi i vërtetë nuk mund të imponohet me forcë apo manipulim. (Luka 10:3; 2 Korintasve 5:11; Kolosianëve 2:24; 1 Pjetri 2:19-24; Zbulesa 12:11; )
12. Ne duhet të pranojmë dhe të shpallim që kur Krishti të shfaqet personalisht do t’i ndëshkojë ata që e kanë hedhur poshtë Atë. Ai do t’i dërgojë në gjykimin e përjetshëm në mjerimet e ferrit. Gjithsesi, ne duhet ta bëjmë po aq të qartë faktin që dhuna e Krishtit në fund të epokës është një arsye vendimtare pse ne nuk duhet dhe s’mund të ushtrojmë dhunë kundër të tjerëve për shkak të besimeve të tyre. Kjo është e drejta e Krishtit, jo e jona. (Mateu 25:46; Romakëve 12:19; 2 Thesalonikasve 1:7-9; 1 Pjetri 2:20-23; Zbulesa 6:16
13. Në këtë epokë të tanishme para ardhjes personale të Krishtit, autoritetet civile nuk duhet të përdorin forcë fizike apo ndonjë shtrëngim tjetër me forcë, të privojnë apo shpërblejnë njerëzit duke u bazuar tek besimi i tyre. (E nënkuptuar në modelin biblik të besimit vullnetar që synohet përmes fuqisë së arsyetimit dhe shembullit si dhe në domosdoshmërinë e hirit hyjnor aftësues për t’u kthyer në besim. (2 Korintasve 5:11; 1 Thesalonikasve 1:5-6; Efesianëve 2:8-9; Veprave 6:14; Filipianëve 1:29; 2 Timoteu 2:24-26)
14. Asnjë forcë fizike apo shtrëngim me forcë, asnjë privim të mirash nuk duhet të përdoret prej autoriteteve civile për t’i ndëshkuar personat për shkak të fjalës, shkrimit, apo artit të tyre, veçse po të vërtetohet përmes procesit gjyqësor se këto gjëra kanë për qëllim të kryejnë krime apo të ndihmojnë të tjerët në kryerjen e krimeve. (Shih mbështetjen për #13)
15. Ne besojmë që Perëndia i ka dhënë qeverisë civile dhe jo individëve apo kishës, detyrën për të “mbajtur shpatën” për drejtësi dhe siguri. (Mateu 26:52; Romakëve 13:1-4; Romakëve 12:17-21; 1 Pjetri 2:20-23; 3:9, 14)
16. Ne duhet të bëjmë dallimin mes një lufte të drejtë për vetëmbrojtje dhe agresionit apo një lufte fetare kundër njerëzve për shkak të besimeve të tyre. Duhet të pranojmë që ky dallim ka të ngjarë që të mos pranohet nga disa fe të caktuara që e përkufizojnë besimin e tyre si diçka që përfshin edhe të drejtën e dominimit kulturor me forcë. Por ne duhet të këmbëngulim në këtë dallim në vend që të pranojmë pretendimin e agresorit që rezistenca jonë ndaj agresionit të tyre është një sulm fetar ndaj besimit të tyre. Ne duhet të biem dakord që themeli për një mbrojtje të tillë kombëtare është e drejta civile për liri (të fesë, fjalës, shtypit dhe grumbullimit), dhe jo mosaprovim i fesë që bën sulmin. Ne nuk do të biem dakord me fetë e tjera, por kjo gjë nuk është baza e mbrojtjes së armatosur kombëtare. Ne duhet të bëjmë dallimin mes rezistencës së pastër ushtarake kundër një force të motivuar nga feja, nga njëra anë dhe motivimit të rezistencës tonë nga ana tjetër, dhe ky motivim nuk është mohimi i ndonjë feje por liria që të gjitha fetë të fitojnë besimtarë përmes mjeteve paqësore të bindjes dhe tërheqjes. (Kjo nënkuptohet në parimet pararendëse).
17. Ne duhet të pranojmë që besimet dhe sjelljet nuk kanë të njëjtën pozitë para ligjit. Asnjë besim nuk duhet ndëshkuar prej autoriteteve civile. Por disa sjellje të rrënjosura në besime mund të jenë të jashtëligjshme dhe si rrjedhim të ndëshkueshme prej autoriteteve civile. Këto sjellje mund të përfshijnë vrasjen e të tjerëve, sulmin, vjedhjen, format e ndryshme të diskriminimit, etj. Fakti se cilat sjellje janë të ndaluara në një shoqëri të bazuara tek liria e besimit dhe liria e fesë përcaktohen përmes një procesi bindjeje, debati dhe zgjedhjeje të përfaqësuesve ligjvënës me kontrolle dhe ekuilibrim përmes degëve ekzekutive dhe gjyqësore si dhe prej mbrojtjeve kushtetuese për të drejtat e pakicave. Gjithsesi pranojmë që ka edhe paqartësi. (Shihni mbështetjen për #13 dhe rrjedhojat e parimeve pararendëse të marra së bashku)
18. Ne duhet të bëjmë dallimin mes shprehjes së kritikës për besimet e gabuara dhe sjelljeve mëkatare nga njëra anë dhe konkluzioneve të rreme që disa njerëz nxjerrin nga kjo kritikë që mbështetësit e besimeve të kritikuar si rrjedhim mund të keqtrajtohem me të drejtë. Ne nuk duhet ta pranojmë pretendimin që kritikimi apo denoncimi si i gabuar apo mëkatar është një formë “keqtrajtimi”. Nuk është krim (krim urrejtje apo diçka tjetër) që në mënyrë publike ta quajmë besimin e dikujt tjetër të gabuar apo të dëmshëm, ta quajmë sjelljen e dikujt mëkatare apo shkatërrimtare. Pjesë e domosdoshme e çdo debati për sa i përket besimeve, sjelljeve dhe propozimeve është argumenti që disa të tilla janë të gabuara, me themele të gabuara dhe kanë efekte të dëmshme. Kështu ndodh çdo debat politik. Kjo gjë nuk është e paligjshme në sferën fetare. Për shembull, nëse dikush do të sulmonte me dhunë në rrugë një Senator të SHBA-ve pasi e kishin kritikuar në Senat për shkak se ligji i propozuar prej tij kishte mangësi dhe ishte bazuar mbi keqinformim dhe do të shkaktonte lëndimin e të varfërve, nuk do ta fajësonim Senatorin e kritikuar për sulmin e mëvonshëm të dhunshëm dhe ta akuzojmë se ai po nxit dhunë. Prandaj ne duhet të bëjmë dallimin mes kritikës publike të besimeve dhe sjelljeve nga njëra anë dhe konkluzioneve të paligjshme që këto besime të gabuara dhe sjellje mëkatare ligjërojnë keqtrajtimin. (Shih mbështetjen për #3 dhe #7).
19. Ne besojmë se besimet e ndryshme e ndryshojnë kuptimin e brendshëm të të gjitha bindjeve dhe sjelljeve, por nuk ndryshojnë formën e të gjitha bindjeve dhe sjelljeve. Për shembull, dy njerëz mund të kenë besime të ndryshme por të mbajnë të njëjtën formë bindjeje dhe sjelljeje për sa i përket abortit. Ne dëshirojmë që të gjithë njerëzit të kenë besim në Krishtin, të kenë bindje dhe sjellje kuptimi i brendshëm i të cilave është që Krishti është Zoti dhe thesari i jetës. Por edhe në këtë rast, jemi të gëzuar kur forma e bindjeve dhe sjelljeve tona përqafohen edhe prej atyre që kanë një besim tjetër nga yni. Ne besojmë që është e mundur të bashkëpunojmë me ta në çështjet shoqërore duke u siguruar që ky bashkëpunim nuk e minon themelin dhe kuptimin e bindjes tonë që lartëson Krishtin. (1 Korintasve 10:31; Kolosianëve 3:17; Romakëve 14:23)
20. Ne besojmë që çdo fe, botëkuptim, apo filozofi jete lirshëm mund të përpiqet të ndikojë dhe t’i japë formë kulturës tonë. Ne hedhim poshtë përdorimin e forcës, ryshfetit apo mashtrimit në këtë përpjekje për t’i dhënë formë kulturës. Ne afirmojmë predikimin e ungjillit, shpalljen e së vërtetës, modelimin e dashurisë dhe drejtësisë, fuqinë e lutjes, përdorimin e bindjes si dhe pjesëmarrjen në procesin politik. Ne pranojmë që të gjitha ligjet “imponojnë” bindjen rreth sjelljes së një grupi të caktuar mbi gjithë të tjerët. Prandaj nuk është kritikë shumë bindëse të themi që një ligj që qeveris sjelljen është i keq për shkak se “imponon moralin e dikujt” mbi shoqërinë. Megjithatë, kjo e bën edhe më të rëndësishme që ne të mbështesim parimet, ligjet, dhe politikat që mbrojnë liritë ligjore të pakicave të cilat nuk kanë numrin e nevojshëm për të ndikuar në proceset e ligjbërjes. Shtrirja e këtyre lirive përcaktohet prej parimeve të shprehura më sipër, në mënyrë të veçantë #17. (E nënkuptuar në parimet e mëparshme dhe në mbështetjen e tyre).
© Desiring God
Leje: Ju lejoheni dhe inkurajoheni ta riprodhoni apo shpërndani këtë material në çdo formë të mundshme me kusht që të mos ndryshoni fjalët në asnjë mënyrë dhe të mos merrni asnjë pagesë përveç kostos së riprodhimit. Për postimet në internet, preferohet të bëhet një link i këtij dokumenti në faqen tonë të internetit. Çdo përjashtim nga leja e mësipërme duhet të aprovohet prej shërbesës Desiring God.
By John Piper. © Desiring God. Website: desiringGod.org
